Fermenteren: DIY

Voor het tijdperk van de koelkast: een eeuwenoude techniek
Hoe zorgde je er vroeger voor dat je voedselvoorraad langer houdbaar was?


Over heel de wereld bedachten we technieken, of vonden ze toevallig uit door bijvoorbeeld per ongeluk melk te laten verzuren, om ons eten te conserveren. 

Denk aan roken, pekelen en… fermenteren.

Hieronder lees je meer over fermenteren, waarom gefermenteerd voedsel zo gezond is, en een recept waarmee je zelf aan de slag kunt gaan.

Het is makkelijk, goedkoop en leuk om te doen!

Hoe werkt fermenteren
Fermenteren is een techniek die slim gebruik maakt van bacteriën, gisten of schimmels. Zij zetten in een zuurstofloze omgeving suikers om in zuren, gassen of alcohol.


Hierdoor verandert het voedsel van structuur, krijgt het meer smaak en is langer houdbaar. 
Als bonus ontstaan tijdens dit proces vaak probiotica: ‘nuttige bacteriën’.

Bacteriën? 
Misschien denk je bij bacteriën en schimmels aan ziektemakers, maar ons lichaam bevat heel veel micro-organismen, waaronder nuttige bacteriën. 
Een groot hiervan deel leeft in onze dikke darm, waar ze deel uitmaken van onze darmflora. 


Ze spelen een essentiële rol voor onze weerstand, goede vertering, energiehuishouding en hersenfuncties.
Het is dus belangrijk om deze linie aan nuttige bacteriën in stand te houden!

Het regelmatig nuttigen van probiotica in de vorm van gefermenteerd voedsel- of drankjes als Kombucha, draagt bij aan een gezonde darmflora. 

Je darmflora nóg blijer maken?
De nuttige bacteriën hebben vezels nodig als voedsel.
Maak ze blij met groenten, fruit, volkoren producten, en laat ‘ultra-processed food’ als kant en klaar producten zoveel mogelijk staan.

Voor het tijdperk van de koelkast: een eeuwenoude techniek
Hoe zorgde je er vroeger voor dat je voedselvoorraad langer houdbaar was?


Over heel de wereld bedachten we technieken, of vonden ze toevallig uit door bijvoorbeeld per ongeluk melk te laten verzuren, om ons eten te conserveren. 

Denk aan roken, pekelen en… fermenteren.

Hieronder lees je meer over fermenteren, waarom gefermenteerd voedsel zo gezond is, en een recept waarmee je zelf aan de slag kunt gaan.

Het is makkelijk, goedkoop en leuk om te doen!

Hoe werkt fermenteren
Fermenteren is een techniek die slim gebruik maakt van bacteriën, gisten of schimmels. Zij zetten in een zuurstofloze omgeving suikers om in zuren, gassen of alcohol.


Hierdoor verandert het voedsel van structuur, krijgt het meer smaak en is langer houdbaar. 
Als bonus ontstaan tijdens dit proces vaak probiotica: ‘nuttige bacteriën’.

Bacteriën? 
Misschien denk je bij bacteriën en schimmels aan ziektemakers, maar ons lichaam bevat heel veel micro-organismen, waaronder nuttige bacteriën. 
Een groot hiervan deel leeft in onze dikke darm, waar ze deel uitmaken van onze darmflora.

Blije darmflora

Blije darmflora

Het regelmatig nuttigen van probiotica, nuttige bacteriën dus, in de vorm van gefermenteerd voedsel- of drankjes als Kombucha, draagt bij aan een gezonde darmflora. 


Je darmflora nóg blijer maken?

De nuttige bacteriën hebben vezels nodig als voedsel. 

Maak ze blij met groenten, fruit, volkoren producten, en laat ‘ultra-processed food’ als kant en klaar producten zoveel mogelijk staan.

Nuttige bacteriën spelen een essentiële rol voor onze weerstand, goede vertering, energiehuishouding en hersenfuncties.
Het is dus belangrijk om deze linie aan nuttige bacteriën in stand te houden!


Het regelmatig nuttigen van probiotica in de vorm van gefermenteerd voedsel- of drankjes als Kombucha, draagt bij aan een gezonde darmflora. 

Je darmflora nóg blijer maken?
De nuttige bacteriën hebben vezels nodig als voedsel.
Maak ze blij met groenten, fruit, volkoren producten, en laat ‘ultra-processed food’ zoals kant en klaar producten zoveel mogelijk staan.

Wat staat er al in je voorraadkast?
Misschien wist je het (nog) niet, maar waarschijnlijk eet je al met enige regelmaat gefermenteerd voedsel. Denk maar eens aan zuurkool, zuurdesembrood, yoghurt, kimchi, kombucha, miso, appelazijn, een knapperig augurkje… Zelfs chocola!
Ja heus, na de oogst worden cacaobonen gefermenteerd om hun smaak te ontwikkelen.

*Belangrijk is wel dat gefermenteerde voeding of dranken niet verhit worden, dat overleven de nuttige bacteriën niet.

Om chocola te maken worden de cacaobonen geroosterd. Dit telt dus helaas niet mee als probiotica 😉.

Zelf fermenteren

...is een fluitje van en cent.

Je hebt maar weinig benodigdheden nodig en een beetje geduld.

 

Nu het weer de tijd is dat de kolen van het land worden gehaald, ben ik lekker aan de slag gegaan. Een aantal van mijn favoriete recepten zijn rode kool met kruidnagel en laurier (eventueel met een appeltje er bij). Of witte kool met dille en peperkorrels.

Van restjes naar receptjes

En heb je bijvoorbeeld nog een stronkje bloemkool en wat selderij in je groentela liggen?
Je restjes tover je al snel om in een lekkere mix!

De opties en combinaties zijn eindeloos. 
Je kunt je groente of fruit ‘solo’ fermenteren, maar experimenteer gerust met verschillende smaakjes voor verrassende resultaten.

Ik maak ook graag Kombucha en Kvas, gefermenteerde drankjes. 
Op internet kun je hier veel recepten voor vinden, dus in deze blog houd ik het even bij groenten.

Fermenteren

Van restjes naar receptjes

Heb je bijvoorbeeld nog een stronkje bloemkool en wat selderij in je groentela liggen?

Je restjes tover je al snel om in een lekkere mix!


De opties en combinaties zijn eindeloos. 

Je kunt je groente of fruit ‘solo’ fermenteren, maar experimenteer gerust met verschillende smaakjes voor verrassende resultaten.


Ik maak ook graag Kombucha en Kvas, dat zijn gefermenteerde drankjes. 

Op internet kun je hier veel recepten voor vinden, dus in deze blog houd ik het even bij  groenten.

Basisrecept groenten fermenteren


Benodigdheden

  • Ongeraffineerd zout (bijv. Keltisch zeezout), ongeraffineerd zout bevat meer mineralen dan geraffineerd zout.
  • Groente en/of fruit
  • Steriele glazen pot, of potten
  • Afhankelijk van de producten die je fermenteert: water
  • Optioneel: keukenkruiden, specerijen, knoflook etc. naar smaak
  • Eventueel olie

Werkwijze
Allereerst:  hoeveel zout heb je nodig voor je recept? 
We gaan uit een percentage van 2% zout per 1 kilo groenten / fruit, of 1 liter water als je pekelwater maakt.
Je berekent het als volgt:

 

  • Weeg de groenten: Stel dat je 1 kg (1000 gram) groenten hebt.
  • Benodigd zout: Voor een zoutconcentratie van 2%, vermenigvuldig je het gewicht van de groenten met 0,02.
  • Dus: 1000 gram groenten x 0,02 = 20 gram zout.

Werkwijze - vervolg


  • Snijd de groenten fijn en bestrooi met het zout.
  • Groenten als augurken, tomaten, wortel, courgette en kool laten zelf hun sap los. Na enkele uren staan ze al onder hun eigen water. 
  • Tip: als je kool gebruikt, kneed dan een tijdje stevig het mengsel van je gesneden kool en zout, zo komen de sappen goed los!
  • Groenten die zelf weinig water bevatten zoals bloemkool en bieten, voeg daar wat pekelwater (20 gr op 1 liter water) toe tot de ze helemaal onder water staan. Dit laatste is essentieel voor een goed resultaat, er mag geen zuurstof bij komen.
  • Voeg eventueel kruiden of specerijen naar smaak toe.

Werkwijze - vervolg

  • Snijd de groenten fijn en bestrooi met het zout.
  • Groenten als augurken, tomaten, wortel, courgette en kool laten zelf hun sap los. Na enkele uren staan ze al onder hun eigen water. 
  • Tip: als je kool gebruikt, kneed dan een tijdje stevig het mengsel van je gesneden kool en zout, zo komen de sappen goed los!
  • Groenten die zelf weinig water bevatten zoals bloemkool en bieten, voeg daar wat pekelwater (20 gr zout op 1 liter water) toe tot de ze helemaal onder water staan. Dit laatste is essentieel voor een goed resultaat, er mag geen zuurstof bij komen.
  • Voeg eventueel kruiden of specerijen naar smaak toe.

Gebruik

  • Doe de groenten in een schone, luchtdicht afsluitbare glazen pot. Bijvoorbeeld een jampot of weckpot.
  • Blijven de groentes drijven? Verzwaar ze dan met een gewichtje, plastic zakje met water of een plankje tot ze onder staan. Schud de luchtbellen eruit, het fermenteren lukt alleen als er geen zuurstof bij komt, anders gaat het schimmelen.
  • Giet er eventueel een laagje olie over (ontgeurde kokosolie of olijfolie) om het geheel luchtdicht af te sluiten.
  • Laat de pot één tot drie dagen staan op kamertemperatuur.
  • Verplaats hem dan naar de koelkast of een andere koele plek.
  • Na drie tot tien dagen is het klaar. Proef met een schone lepel. Smaken de groenten friszuur? Dan zijn ze klaar voor gebruik.
  • Gefermenteerde groenten zijn – mits je ze gekoeld bewaart – maanden houdbaar. Je ruikt het vanzelf als het niet goed meer is.
  • Heerlijk als bijgerechtje, op brood, door een salade, of wat je ook maar lekker vindt.

    Tast toe!

    Gerry


Vond je deze blog leuk? Deel hem gerust!

Misschien vind je deze blogs ook leuk:

Nieuwsbrief Kruidenschool augustus 2025
25 augustus 2025
Veelzijdige geneeskracht van de Braam, Vakopleiding Kruidengeneeskunde, Kruidentuin, Kortingscode cursus: De overgang: een holistische benadering. Nieuwsbrief De Kruidenschool
Braam geneeskracht Kruidenschool
door De Kruidenschool 20 augustus 2025
Wist je dat in de Kruidengeneeskunde gebruik wordt gemaakt van de geneeskracht van het volwassen braamblad? Lees hier meer en ga zelf aan de slag met de recepten
Vlier Nieuwsbrief Kruidenschool
30 mei 2025
Nieuwe kruidentuin, Medicinale recepten, Kamille, Goudsbloem, Valeriaan, Scharlei, Sint janskruid, Engelwortel, Melisse, Guldenroede, Honingklaver, Hartgespan,
Meer posts

Misschien vind je deze blogs ook interessant:

Nieuwsbrief Kruidenschool augustus 2025
25 augustus 2025
Veelzijdige geneeskracht van de Braam, Vakopleiding Kruidengeneeskunde, Kruidentuin, Kortingscode cursus: De overgang: een holistische benadering. Nieuwsbrief De Kruidenschool
Braam geneeskracht Kruidenschool
door De Kruidenschool 20 augustus 2025
Wist je dat in de Kruidengeneeskunde gebruik wordt gemaakt van de geneeskracht van het volwassen braamblad? Lees hier meer en ga zelf aan de slag met de recepten
Vlier Nieuwsbrief Kruidenschool
30 mei 2025
Nieuwe kruidentuin, Medicinale recepten, Kamille, Goudsbloem, Valeriaan, Scharlei, Sint janskruid, Engelwortel, Melisse, Guldenroede, Honingklaver, Hartgespan,
door De Kruidenschool 16 maart 2025
Verhuis, kruidige maartroerselen en recepten De lente is voelbaar, een (op)nieuw begin. Knoppen staan op het punt van uitbarsten, jong leven laat zijn kenmerkende frisheldere groen boven de donkere aarde zien en vogels kondigen uitbundig de ochtend aan. Het bruist van de nieuwe energie! In deze nieuwsbrief lees je over onze verhuizing, weetjes over diverse voorjaarskruiden en natuurlijk recepten! Verhuis (dichtbij) Ook voor de Kruidenschool breekt een geheel nieuwe cyclus aan: we gaan verhuizen! De bewegingen van deze lente voeren ons naar een nieuwe locatie: Het Groene veld in Amsterdam noord. Een bruisend, lommerrijk gebied op de grens van stad en land waar kunstenaars, buurtbewoners en sociale initiatieven werken aan bijzondere projecten. Vanaf 1 april zullen alle workshops, trainingen en de lessen van de Vakopleiding Kruidengeneeskunde op deze bijzondere plek te volgen zijn, in de sociale ruimte op de begane grond van het Poortgebouw. Het Groene veld is goed bereikbaar met de auto en bevindt zich op ongeveer tien minuten loopafstand van metrostation Amsterdam noord. Ons nieuwe adres vanaf 1 april De Kruidenschool Het Groene Veld (sociale ruimte van het Poortgebouw) G.J. Scheurleerweg 212c 1027 BA Amsterdam We zijn trots dat we hier onze activiteiten verder mogen ontplooien!
door De Kruidenschool 2 februari 2025
Open dag Vakopleiding Kruidengeneeskunde: 13 april 2025 In september start op De Kruidenschool in Amsterdam het nieuwe cursusjaar van de Vakopleiding Kruidengeneeskunde van Het Kruidenrijk. De vierjarige vakopleiding is er voor iedereen die interesse heeft in natuurlijke geneeskunde. Er is geen vooropleiding nodig. Er zijn twee tijdvakken (13:00 tot 14:15 en 14:30 tot 15:45) Geef je tijdig op via onderstaand aanmeldingsformulier want er zijn beperkte plekken. Heb je gereserveerd maar kun je onverhoopt niet kunnen komen? Laat dit dan alsjeblieft weten, mensen op de wachtlijst staan zijn blij met jouw plekje. Let op : vanaf 1 april verhuist De Kruidenschool naar een nieuwe locatie, namelijk: De Kruidenschool Het Groene Veld (sociale ruimte van het Poortgebouw) G.J. Scheurleerweg 212c 1027 BA Amsterdam *De Vakopleiding in Amsterdam wordt gefaciliteerd op de locatie van De Kruidenschool. De opleiding zelf wordt verzorgd door Het Kruidenrijk. Voor meer informatie over de opleiding of direct inschrijven kun je terecht op de website van het Kruidenrijk .`.
DIY cadeautjes natuurlijke verzorgingsproducten De Kruidenschool
door De Kruidenschool 11 december 2024
Met deze recepten voor natuurlijke verzorgingsproducten wordt cadeautjes maken een feestje! Leuk om weg te geven maar natuurlijk ook lekker om zelf te gebruiken.
Appel-glühwein recept voor warme appelsap met specerijen - non alcoholische glühwein
door De Kruidenschool 6 december 2024
Appelsap-glüh 'wein' - Een winters recept voor een alcoholvrije variant van glühwein met verwarmende specerijen dat doet denken aan de smaak van 'vloeibare appeltaart'
Kerstmarkt 2024 - Kruidenschool
door De Kruidenschool 29 november 2024
Kom zelf kruidige cadeautjes maken voor een klein prijsje bij De Kruidenschool op de duurzame kerstmarkt! Leuk om weg te geven of zelf te gebruiken.
door De Kruidenschool 31 oktober 2024
Een bijzonder specerij die ons hart verwarmt Stoofpeertjes, appeltaart, een snuifje over de appelmoes, zoete broodjes, hartiger oosterse gerechten: Kaneel is het kruid dat ons verwarmt en vrolijk maakt, speciaal tijdens de koudere dagen. Historie Kaneel kent een lange geschiedenis, het wordt al eeuwenlang in verschillende culturen gebruikt. Zo werd kaneel gebruikt door de oude Egyptenaren als onderdeel in hun balsemproces, gebruikten de Romeinen kaneel als parfum, wordt kaneel in de bijbel genoemd als ingrediënt voor heilige zalfolie en was het kruid in de Middeleeuwen zo waardevol at het meer waard was dan goud! Verschillende soorten kaneel Kaneel is afkomstig van de binnenbast van verschillende boomsoorten uit de Cinnamomum-familie die in tropische klimaten gekweekt worden. We kennen verschillende soorten, in deze blog heb ik het over de Ceylon kaneel die zijn oorsprong vindt in Sri Lanka (dat voorheen de naam Ceylon droeg). Oogst Voor de oogst wordt de boomschors met een hamer geklopt om de kernschors los te maken. De kernschors wordt in lange repen afgepeld en in lagen gelegd die omkrullen tijdens het droogproces. Vervolgens worden deze, wanneer het droogproces voltooid is, tot kleine stokjes (kaneelpijpjes) gehakt. Wat een werk hè? En wist je dat schors pas na twee à drie jaar geoogst kan worden, wanneer de boom volwassen is? Zo ga je dat pijpje kaneel toch met heel andere ogen zien Gezondheidsvoordelen Aan kaneel wordt een scala aan geneeskrachtige eigenschappen toegeschreven. De wetenschap buigt zich hier met interesse over (*meer onderzoek is nodig) Zo wordt er onder andere geschreven dat het een antioxidante, ontstekingsremmende, antimicrobiële en schimmeldodende werking zou hebben en verschillende bronnen hebben het erover dat kaneel de insulinegevoeligheid- en vetstofwisseling positief kan beïnvloeden. Te denken valt bijvoorbeeld aan een lepeltje honing met kaneel bij hoest, beiden werken ontstekingsremmend en antimicrobieel. Een geraspt appeltje met een snufje kaneel bij misselijkheid. Wanneer men weinig tot geen eetlust heeft kan dit een goed te verdragen hapje zijn waardoor men toch iets binnenkrijgt. Of een voedzaam 'anti oxidant' ontbijtje van warme havermout met een snufje kaneel en blauwe bessen (de bessen niet mee laten koken). Zo simpel kan het zijn. (Voor medicinale toepassingen kan men zich beter laten begeleiden door een deskundige) Essentiële olie Naast het gebruik in onze voeding is er ook een mooie essentiële olie van kaneel verkrijgbaar. De geur is zeer krachtig, warm-kruidig, zoet en typisch voor kaneel. Het vormt een belangrijke component in oriëntaalse parfums. Ook over de etherische olie kan men lezen dat deze antibacterieel, mogelijk anti- viraal, schimmeldodend , antiseptisch, parasietenbestrijdend, licht krampstillend, sterk doorbloedingsbevorderend en samentrekkend werkt. Kaneel werkt verwarmend waardoor spanningen in het lichaam afnemen. Veel crèmes en oliën tegen spierpijn bevatten om die reden ook kaneel. Omdat etherische olie als het ware de ‘essentie’ van de plant bevat, werkt deze vele malen sterker dan de kaneel in onze voeding. *Net als vele andere kruiden kent Kaneel ook contra-indicaties. Af en toe een snufje kaneel door de voeding kan als relatief veilig beschouwd worden, extra voorzichtigheid is geboden (bij met name het gebruik van de etherische olie) door onder meer zwangeren, baby’s, jonge kinderen, mensen met diabetes/diabetes medicatie en mensen met hart/doorbloedingsproblematiek of medicatie. Raadpleeg in dat geval een deskundige alvorens kaneel te gebruiken.
Appels Appelazijn Recept Kruidenschool
door De Kruidenschool 7 oktober 2024
Appelazijn een gezond recept voor huis, huid en haar dat je zelf gemakkelijk kunt maken. Azijn: een smaakvolle en gezonde toevoeging in veel gerechten, maar waar steeds meer mensen achter komen is dat azijn nog veel meer toepassingen kent.

Workshops en Cursussen: