Voor het tijdperk van de koelkast: een eeuwenoude techniek
Hoe zorgde je er vroeger voor dat je voedselvoorraad langer houdbaar was?
Over heel de wereld bedachten we technieken, of vonden ze toevallig uit door bijvoorbeeld per ongeluk melk te laten verzuren, om ons eten te conserveren.
Denk aan roken, pekelen en… fermenteren.
Hieronder lees je meer over fermenteren, waarom gefermenteerd voedsel zo gezond is, en een recept waarmee je zelf aan de slag kunt gaan.
Het is makkelijk, goedkoop en leuk om te doen!
Hoe werkt fermenteren
Fermenteren is een techniek die slim gebruik maakt van bacteriën, gisten of schimmels. Zij zetten in een zuurstofloze omgeving suikers om in zuren, gassen of alcohol.
Hierdoor verandert het voedsel van structuur, krijgt het meer smaak en is langer houdbaar.
Als bonus ontstaan tijdens dit proces vaak probiotica: ‘nuttige bacteriën’.
Bacteriën?
Misschien denk je bij bacteriën en schimmels aan ziektemakers, maar ons lichaam bevat heel veel micro-organismen, waaronder nuttige bacteriën.
Een groot hiervan deel leeft in onze dikke darm, waar ze deel uitmaken van onze darmflora.
Ze spelen een essentiële rol voor onze weerstand, goede vertering, energiehuishouding en hersenfuncties.
Het is dus belangrijk om deze linie aan nuttige bacteriën in stand te houden!
Het regelmatig nuttigen van probiotica in de vorm van gefermenteerd voedsel- of drankjes als Kombucha, draagt bij aan een gezonde darmflora.
Je darmflora nóg blijer maken?
De nuttige bacteriën hebben vezels nodig als voedsel.
Maak ze blij met groenten, fruit, volkoren producten, en laat ‘ultra-processed food’ als kant en klaar producten zoveel mogelijk staan.
Voor het tijdperk van de koelkast: een eeuwenoude techniek
Hoe zorgde je er vroeger voor dat je voedselvoorraad langer houdbaar was?
Over heel de wereld bedachten we technieken, of vonden ze toevallig uit door bijvoorbeeld per ongeluk melk te laten verzuren, om ons eten te conserveren.
Denk aan roken, pekelen en… fermenteren.
Hieronder lees je meer over fermenteren, waarom gefermenteerd voedsel zo gezond is, en een recept waarmee je zelf aan de slag kunt gaan.
Het is makkelijk, goedkoop en leuk om te doen!
Hoe werkt fermenteren
Fermenteren is een techniek die slim gebruik maakt van bacteriën, gisten of schimmels. Zij zetten in een zuurstofloze omgeving suikers om in zuren, gassen of alcohol.
Hierdoor verandert het voedsel van structuur, krijgt het meer smaak en is langer houdbaar.
Als bonus ontstaan tijdens dit proces vaak probiotica: ‘nuttige bacteriën’.
Bacteriën?
Misschien denk je bij bacteriën en schimmels aan ziektemakers, maar ons lichaam bevat heel veel micro-organismen, waaronder nuttige bacteriën.
Een groot hiervan deel leeft in onze dikke darm, waar ze deel uitmaken van onze darmflora.
Nuttige bacteriën spelen een essentiële rol voor onze weerstand, goede vertering, energiehuishouding en hersenfuncties.
Het is dus belangrijk om deze linie aan nuttige bacteriën in stand te houden!
Het regelmatig nuttigen van probiotica in de vorm van gefermenteerd voedsel- of drankjes als Kombucha, draagt bij aan een gezonde darmflora.
Je darmflora nóg blijer maken?
De nuttige bacteriën hebben vezels nodig als voedsel.
Maak ze blij met groenten, fruit, volkoren producten, en laat ‘ultra-processed food’ zoals kant en klaar producten zoveel mogelijk staan.
Wat staat er al in je voorraadkast?
Misschien wist je het (nog) niet, maar waarschijnlijk eet je al met enige regelmaat gefermenteerd voedsel. Denk maar eens aan zuurkool, zuurdesembrood, yoghurt, kimchi, kombucha, miso, appelazijn, een knapperig augurkje… Zelfs chocola!
Ja heus, na de oogst worden cacaobonen gefermenteerd om hun smaak te ontwikkelen.
*Belangrijk is wel dat gefermenteerde voeding of dranken niet verhit worden, dat overleven de nuttige bacteriën niet.
Om chocola te maken worden de cacaobonen geroosterd. Dit telt dus helaas niet mee als probiotica 😉.
Zelf fermenteren
...is een fluitje van en cent.
Je hebt maar weinig benodigdheden nodig en een beetje geduld.
Nu het weer de tijd is dat de kolen van het land worden gehaald, ben ik lekker aan de slag gegaan. Een aantal van mijn favoriete recepten zijn rode kool met kruidnagel en laurier (eventueel met een appeltje er bij). Of witte kool met dille en peperkorrels.
Van restjes naar receptjes
En heb je bijvoorbeeld nog een stronkje bloemkool en wat selderij in je groentela liggen?
Je restjes tover je al snel om in een lekkere mix!
De opties en combinaties zijn eindeloos.
Je kunt je groente of fruit ‘solo’ fermenteren, maar experimenteer gerust met verschillende smaakjes voor verrassende resultaten.
Ik maak ook graag Kombucha en Kvas, gefermenteerde drankjes.
Op internet kun je hier veel recepten voor vinden, dus in deze blog houd ik het even bij groenten.
Basisrecept groenten fermenteren
Benodigdheden
- Ongeraffineerd zout (bijv. Keltisch zeezout), ongeraffineerd zout bevat meer mineralen dan geraffineerd zout.
- Groente en/of fruit
- Steriele glazen pot, of potten
- Afhankelijk van de producten die je fermenteert: water
- Optioneel: keukenkruiden, specerijen, knoflook etc. naar smaak
- Eventueel olie
Werkwijze
Allereerst:
hoeveel zout heb je nodig voor je recept?
We gaan uit een percentage van 2% zout per 1 kilo groenten / fruit, of 1 liter water als je pekelwater maakt.
Je berekent het als volgt:
- Weeg de groenten: Stel dat je 1 kg (1000 gram) groenten hebt.
- Benodigd zout: Voor een zoutconcentratie van 2%, vermenigvuldig je het gewicht van de groenten met 0,02.
- Dus:
1000 gram groenten
x 0,02 =
20 gram zout.
Werkwijze - vervolg
- Snijd de groenten fijn en bestrooi met het zout.
- Groenten als augurken, tomaten, wortel, courgette en kool laten zelf hun sap los. Na enkele uren staan ze al onder hun eigen water.
- Tip: als je kool gebruikt, kneed dan een tijdje stevig het mengsel van je gesneden kool en zout, zo komen de sappen goed los!
- Groenten die zelf weinig water bevatten zoals bloemkool en bieten, voeg daar wat pekelwater (20 gr op 1 liter water) toe tot de ze helemaal onder water staan. Dit laatste is essentieel voor een goed resultaat, er mag geen zuurstof bij komen.
- Voeg eventueel kruiden of specerijen naar smaak toe.
Gebruik
- Doe de groenten in een schone, luchtdicht afsluitbare glazen pot. Bijvoorbeeld een jampot of weckpot.
- Blijven de groentes drijven? Verzwaar ze dan met een gewichtje, plastic zakje met water of een plankje tot ze onder staan. Schud de luchtbellen eruit, het fermenteren lukt alleen als er geen zuurstof bij komt, anders gaat het schimmelen.
- Giet er eventueel een laagje olie over (ontgeurde kokosolie of olijfolie) om het geheel luchtdicht af te sluiten.
- Laat de pot één tot drie dagen staan op kamertemperatuur.
- Verplaats hem dan naar de koelkast of een andere koele plek.
- Na drie tot tien dagen is het klaar. Proef met een schone lepel. Smaken de groenten friszuur? Dan zijn ze klaar voor gebruik.
- Gefermenteerde groenten zijn – mits je ze gekoeld bewaart – maanden houdbaar. Je ruikt het vanzelf als het niet goed meer is.
- Heerlijk als bijgerechtje, op brood, door een salade, of wat je ook maar lekker vindt.
Tast toe!
Gerry