Gemmotherapie: Gemmae / Knop

De naam komt van de Latijnse benaming voor knop, namelijk ‘gemmae’.

Gemmotherapie maakt gebruik van plantenweefsels die zich in een stadium van snelle celdeling of groei bevinden: nieuwe knoppen, jonge scheuten, haarwortels en kiemen. 

Dit is het ‘embryonaal’ weefsel’ en bevat alle eigenschappen en groeipotentie van de betreffende (toekomstige) plant of boom. 

Deze weefsel vinden we bij uitstek in de vroege lente, van bomen oogsten we de knoppen die nog net niet uit zijn gekomen omdat de concentratie van werkzame stoffen dan het hoogst is. Gemmotherapie wordt ook wel fyto-embryotherapie genoemd.

Embryonaal plantweefsel: een beknopte uitleg

De processen bij de mens zijn niet exact hetzelfde, maar in een poging om dit principe toch uit te leggen maak ik even een vergelijking met de ontwikkeling van de menselijke foetus:

Na de bevruchting van de eicel gaat deze zich razendsnel vermenigvuldigen. In deze cellen zitten alle erfelijke eigenschappen van de ouders- en groeifactoren opgeslagen. Stamcellen, cellen die in staat zijn om in andere gespecialiseerde cellen te veranderen, zorgen voor de ontwikkeling van ons brein, zenuwstelsel, organen en botten. De cellen bevatten dus alle informatie en factoren om de foetus met alles er op en er aan te laten groeien en tot wasdom te komen.

Een soortgelijk principe vindt je terug in de knop (en ander embryonaal weefsel) van planten en bomen. Dit weefsel bevat alle genetisch materiaal, groeihormonen, plantstamcellen en andere bestanddelen die nodig zijn voor een boom of plant om zich te ontwikkelen. Je zou het misschien niet denken maar de knop bevat alle voorontwerpen om zowel blad, bloem en vrucht te vormen.

Geconcentreerde energie

Dat de knop als het ware de geconcentreerde versie van de plant of boom is verklaart misschien de kracht van Gemmo preparaten. Van de knoppen worden op een basis van glycerine en alcohol een maceraat getrokken dat is rijk aan genetisch plantmateriaal zoals nucleïnezuren, aminozuren, fytohormonen, vitaminen, sporenelementen, mineralen en sap. Deze stoffen vertonen in ons lichaam een werking op celniveau.

De hoofdwerking van de Gemmotherapie richt zich enerzijds op drainage (reiniging) van het lichaam via uitscheidingsorganen (nieren, leveren, darm, longen en huid) en bloed en lymfesysteem, anderzijds op de regeneratie en instandhouding van organen en andere weefsels.

(Let op: ga niet thuisdokteren! Overleg altijd met een arts/deskundige alvorens met kruidenpreparaten te starten)

‘Oer’- kruiden

Er zijn gemmo- en andere kruidenpreparaten van vele kruiden beschikbaar. De werking van ‘reguliere’ kruidenpreparaten zoals tinctuur en die van Gemmopreparaten heeft overlap maar kent subtiele verschillen.

In deze blog ga ik wat dieper in op de ‘oerplanten’ Heermoes en Ginkgo. Zij zijn nakomelingen zijn van planten die al miljoenen jaren geleden op aarde leefden.

Heermoes – de ‘oer-boom’

Heermoes, die met zijn sterke wortel wel 5 meter de aarde in kan gaan, is een sporenplant net zoals bijvoorbeeld mos, varens en paddenstoelen. Sporenplanten geven geen bloemen, vruchten of zaden maar planten zich voort via sporen die zich via de wind verspreiden.

Bij de Heermoes kun je dat in het voorjaar goed zien: voordat de bekende ‘stugge staart’ met de lichtgroene gelede stengels verschijnt, vormt zich eerst een bruin/rode aar waarin de sporen zich ontwikkelen om zich door de wind te laten verspreiden.



Sporenvormende planten zijn ontstaan vóór de zaadvormende planten en 400 miljoen jaar geleden waren het grote boomachtige planten. Heermoes is dus eigenlijk een kleine versie van een grote oerboom die lang- lang geleden op onze aarde heeft geleefd.

Werking Heermoes

Heermoes staat het meest bekend om zijn opbouwende en versterkende werking. Het hoog gehalte aan mineralen, met name Silicium, versterkt onze botten en organen. Heermoes heeft de reputatie een grote helper te zijn bij kwalen aan het bewegingsstelsel, en bij herstel na ziekte.

Ginkgo biloba / Japanse tempelboom – een levend fossiel

Nog zo’n bijzondere; De Ginkgo behoort tot het miljoenen jaren oude geslacht Ginkgoaceae dat is uitgestorven op de Japanse tempelboom na. Fossielen van deze familie zijn laten zien dat ‘onze’ Ginkgo in de loop van al die miljoenen jaren nauwelijks veranderd is. Hij wordt dan ook wel als levend fossiel gezien.

Nog iets opmerkelijks: het is geen loofboom maar ook geen naaldboom. Als je goed kijkt naar het half gespleten blad en de waaiervormige nervatuur kan je zien dat de naalden tot bladeren zijn vergroeid.

Heilig in China en geliefd in vele tuinen over de hele wereld. Als je hem plant moet je wel een beetje geduld hebben, het is een langzame groeier. Hij neemt z’n tijd, deze oerboom, haast heeft hij niet.

Werking Ginkgo biloba:

Ginkgo wordt gezien als de meester in het verhogen van geestelijke en lichamelijke vitaliteit. Er staat geschreven dat het de doorbloeding (met name in hoofd en hersenen) verbetert waardoor dit kruid een gunstige werking heeft op ons concentratievermogen en geheugen, en ons beschermt tegen verouderingsverschijnselen. De Ginkgo, die als oude rot z’n tijd neemt, past dan ook bij de ouder wordende mens waarbij alles wat trager verloopt.

Heermoes en Ginkgo, beiden oerplanten maar met hun eigen werkingsgebieden en toepassingen. In mijn praktijk kijk ik naast de fysieke achtergrond ook naar de mentale/emotionele achtergronden van de mens.

Als ik dan kijk naar de bijzondere historie van deze oerkruiden, vind ik ze passen bij de mens die wat meer aarding kunnen gebruiken. Zo geven deze kruiden hun kracht door om in te tappen op je ‘OER-energie’.